Alkohol a ciąża
z dnia: 2019-12-12Wzrost świadomości ryzyka w tym obszarze jest koniecznością. Unikanie konsumpcji alkoholu jest istotne już na etapie planowania ciąży. Natomiast od momentu poczęcia należy bezwzględnie zrezygnować z jego spożywania – natychmiast, niezależnie od jego ilości i rodzaju. Wyłącznie abstynencja chroni dziecko przed FAS. Nawet epizodyczne, incydentalne sięganie po alkohol przez ciężarną kobietę, może doprowadzić do dramatycznych deficytów rozwojowych u jej dziecka.
Alkohol bez trudu pokonuje barierę w postaci łożyska; jego cząsteczki z łatwością przedostają się przez łożysko, docierając bezpośrednio do płodu, przenikając do jego krwi i zakłócając optymalny rozwój. Ze względu na niedojrzałość enzymatyczną wątroby, metabolizm alkoholu w życiu prenatalnym jest dwukrotnie dłuższy, niż u matki dziecka.
Spożywanie alkoholu wpływa na różne aspekty rozwoju dziecka, w zależności od etapu ciąży. Standardowymi następstwami picia napojów alkoholowych w pierwszym trymestrze ciąży, są te, wynikające z upośledzenia tworzenia i migracji komórek, a skutkujące samoistnymi poronieniami, dysfunkcjami w obrębie centralnego układu nerwowego oraz powstawaniem wad rozwojowych (takich, jak: deformacje twarzoczaszki, wady serca oraz uszkodzenia wątroby). Z kolei w drugim trymestrze ciąży pogłębiają się typowe zmiany dysmorficzne oraz uszkodzenia centralnego układu nerwowego; nadal istnieje też ryzyko poronienia. Spożywanie alkoholu w trzecim trymestrze skutkuje natomiast nasileniem powstałych już zmian w ośrodkowym układzie nerwowym (szczególnie w obszarze hipokampu); może także sprowokować przedwczesny poród oraz nieodwracalne uszkodzenia mózgu, a także wzroku i słuchu.
Najczęściej występujące negatywne skutki picia alkoholu przez ciężarne kobiety, to: osłabienie rozwoju komórek płodu, ryzyko komplikacji porodowych, niska waga urodzeniowa dziecka, FAS (czyli wspomniany już alkoholowy zespół płodowy, charakteryzujący się szeregiem anomalii, w postaci wad wrodzonych, zaburzeń somatycznych oraz neurologicznych. Może skutkować narodzinami dziecka z niską wagą, upośledzonego psychicznie i fizycznie – defekty te dotyczą przede wszystkim twarzoczaszki, serca, kończyn i centralnego układu nerwowego. Dzieci z FAS w późniejszym wieku przejawiają kłopoty z nauką oraz zaburzenia zachowania i emocji), FAE (płodowy efekt alkoholowy), nadpobudliwość psychoruchowa (zespół ADHD), opóźnienie wzrostu, wady serca, wady nerek, upośledzenie widzenia i słyszenia, zaburzenia w rozwoju mózgu dziecka i układu nerwowego, uszkodzenie mięśni, skóry, gruczołów, kości i zębów, osłabienie rozwoju płuc, zaburzenia emocjonalne, zaburzenia mowy czy białaczka.
Z uwagi na potencjalne reperkusje spożywania alkoholu przez kobiety w ciąży, istotna jest także właściwa postawa społeczna. Reagujmy, widząc ciężarną, pijącą alkohol. W ten sposób możemy realnie wpłynąć na jakość powstającego w niej życia.
Janusz Opara, dyrektor GZOZ
zam. an