Wyjątkowy dzień w Gminie Poczesna, o którym długo będziemy mówić
z dnia: 2018-09-08Po raz kolejny Gminna Poczesna wzięła udział w Narodowym Czytaniu. 8 września wspólnie czytaliśmy „Przedwiośnie’ Stefana Żeromskiego w Brzezinach Nowych.
Akcja Narodowe Czytanie odbywa się pod Honorowym Patronatem Prezydenta RP. Pierwsze czytanie, w 2012 roku, zostało zainicjowane wspólną lekturą Pana Tadeusza Adama Mickiewicza. W 2013 roku w całej Polsce odbyło się czytanie dzieł Aleksandra Fredry, a podczas następnych edycji przeczytano kolejno: Trylogię Henryka Sienkiewicza oraz Lalkę Bolesława Prusa. W 2016 roku Andrzej Duda i Agata Kornhauser-Duda rozpoczęli Narodowe Czytanie Quo vadis Henryka Sienkiewicza w warszawskim Ogrodzie Saskim. W 2017 roku lekturą Narodowego Czytania było Wesele Stanisława Wyspiańskiego. W całej Polsce i za granicą dramat ten przeczytano w ponad 2000 miejsc.
Zainaugurowana przez Parę Prezydencką 28 lutego tegoroczna odsłona Narodowego Czytania odbywa się w roku 100-lecia odzyskania przez Polskę niepodległości, stąd wyjątkowa formuła akcji, podczas której zaproponowano czytanie aż dwóch dzieł.
Lekturą Narodowego Czytania na kulminację akcji 8 września 2018 roku było „Przedwiośnie”, Stefana Żeromskiego. Ponadto, Para Prezydencka proponuje do czytania - przez cały rok - 44 tekstów Antologii Niepodległości
Gmina Poczesna , także jest z całą Polską i była w tym dniu czytając fr „Przedwiośnia” Stefana Żeromskiego, „PIANISTKA”. Mogliśmy wspólnie przeżyć po raz kolejny historię naszego narodu, miłość do Ojczyzny, tęsknotę za Wolnością i ból spowodowany m.in. wojną polsko–bolszewicką. Nie zabrakło muzyki Fryderyka Chopina i niezapomnianej narracji połączonej z scenografią. Usłyszeliśmy utwory: F. Chopin - Mazurki op. 30: (- nr 1 c-moll, -nr 2 h-moll, -nr 3 Des-dur; - nr 4 cis-moll); F. Chopin - Preludia op.28 (- nr 6 h-moll, - nr 7 A-dur, - nr 20 c-moll - nr 4 e-moll) oraz A. Tansman - Nokturn nr 1, A. Tansman - Dumka ze Suity Czterech, Tańców Polskich; B. K. Przybylski -Inscription au Père-Lachaise; Z. Karuze - Nightmare Tango. Wykonał je – Jakub Brawata. Pianista, teoretyk muzyki, pedagog. Naukę gry na fortepianie rozpoczął w wieku 7 lat w Państwowej Szkole Muzycznej I stopnia w Częstochowie. W swym repertuarze posiada utwory różnych kompozytorów; od Bacha czy Haendla aż po współczesnych autorów polskich.
Natomiast fragmenty „Przedwiośnia” czytali:
senator RP Ryszard Majer – Narrator
mieszkanka Brzezin Nowych Maria Sałata – Narrator
Wójt gminy Poczesna Krzysztof Ujma – Cezary Baryka
radny Powiatu Częstochowskiego Andrzej Cupiał – Jędruś
radna Gminy Poczesna Ewa Synoradzka – Matka
wnuk Romana Zycha Henryk Żydek – Hipolit
wiceprzewodnicząca Rady Gminy Poczesna Eulalia Błaszak – Karolina
ks. proboszcz Paweł Marzec - Ksiądz
Ponadto w tym dniu, przy dźwiękach Hymnu Narodowego i barwach biało-czerwoonej odsłonięto płytę upamiętniającą plutonowego Romana Zycha - niegdyś mieszkańca naszej gminy.
Wójt Gminy Krzysztof Ujma, Rada Gminy Poczesna w 100 rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości oraz w 120 rocznicę urodzin bohatera zaprosiła na tę uroczystość. Podczas ceremonii odsłonięcia głos zabrali: Senator RP - Ryszard Majer, Wójt gminy Poczesna – Krzysztof Ujma, Radny Miasta Częstochowy – Andrzej Sowa, Przewodnicząca Rady Gminy Poczesna – Lidia Kaźmierczak, Jan Pydziński – wnuk Romana Zycha i autor broszury o bohaterze pt.: „Zarys historii wojennej w wojnie polsko-bolszewickiej 1919-1920 roku 2 Baterii 1 Dywizjonu 9 Pułku Artylerii Polowej”. Głos zabrała, także dyrektor Częstochowskiej Delegatury Śląskiego Kuratorium Oświaty w Katowicach – Alicja Janowska oraz dyrektor Szkoły Podstawowej nr 15 w Częstochowie – Tomasz Szczygłowski (autor informacji o Romanie Zychu), pt.: „Chłopak z Brzezin”.
Wójt Krzysztof Ujma przedstawiając sylwetkę bohatera nawiązał do historii z 1920 roku odnosząc się do współczesnych wydarzeń, do których m.in. należy 100-lecie odzyskania przez Polskę niepodległości oraz odsłonięcie płyty pamiątkowej bohatera z Brzezin.
Radna gminy Poczesna – Ewa Synoradzka, powiedziała:
Szanowni Państwo,
długotrwałe rozmowy i przemyślenia stały się faktem. Dzisiaj odsłaniamy płytę pamiątkową żołnierza bitwy polsko-bolszewickiej. Roman Zych urodził się w naszej miejscowości i sołectwie. Komitet Założycielski, Rada Sołecka, sołtys, dyrektor szkoły w Brzezinach, samorząd lokalny wraz z księdzem proboszczem i parafią , chcemy wskazywać przez takie czyny naszą historię, ludzi i dokonania. A wszystko po to byśmy nieustannie pamiętali i byli w pamięciach. Płyta pamiątkowa powstała dzięki hojności ludzi dostrzegających taką potrzebę. Dziękujemy.
Uroczystego odsłonięcia pamiątkowej płyty dokonali: Senator Ryszard Majer, Wójt Krzysztof Ujma wraz z rodziną Romana Zycha: Bonifacym Zychem (synem), Adamem Zychem (wnukiem), Janem Pydzińskim (wnukiem) i Henrykiem Żydkiem (wnukiem), który powiedział:
W IMIENIU MOJEGO DZIADKA, BOHATERA WOJNY POLSKO-BOLSZEWICKIEJ, KAWALERA ORDERU VIRTUTI MILITARI.
W tym dniu, gdy mnie matka powiła,
Sto lat od utraty Ojczyzny,
Ujrzałem rozdarty kraj przodków,
Niewolę rosyjską i blizny.
A rany na sercach Polaków
Zagoić się nijak nie chciały,
Krwawiły już kilka pokoleń,
Krwawiły, tęskniły, cierpiały.
Stłumione dwa zrywy powstańcze,
Katorga i branki w rekruty.
I pewnie bym poszedł w ”sołdaty”,
Romanow szykował już buty.
Nie zdążył. Bo w polskim mundurze,
Celując swym działem do wroga,
Walczyłem o wartość najświętszą,
Swe prośby zanosząc do Boga,
By wspierał nas w walce z najeźdźcą
I skruszył czerwone kajdany.
To dla was walczyłem z Budionnym,
Zostały ordery i rany.
Walczyłem o wolność dla Polski,
O swoje rodzinne Brzeziny,
O język ojczysty w mej szkole,
Tak długo czekany, jedyny.
Z pokorą czekałem u Pana
Nadejścia tej wzniosłej godziny,
By ogień pamięci zapłonął,
A nad nim szumiały brzeziny.
Podczas uroczystości byli również obecni: wnuk - Andrzej Zych, wnuk Marek Pydziński, wnuczka Maria Sówka, wnuczka Elżbieta Adam, wnuczka Anna Jasnos, wdowa po wnuku Stanisławie Zychu - Anna Zych.
Wszyscy włączyliśmy się w ten dzień i przybyli bardzo licznie. Z okazji wydarzenia została wyłożona księga pamiątkowa a prowadzi ją p. Ewa Synoradzka.
Jest to symboliczny nasz gest dla plutonowego Romana Zycha, jego rodziny , a przede wszystkim dla pokoleń. To nasz patriotyzm, miłość do Ojczyzny , miejsca w którym żyjemy i łączymy naszą przyszłość.
Dziękujemy za ciszę, skupienie , obecność , wspólne przeżycie tego co mogliśmy usłyszeć i zobaczyć. Nieustająco uczymy się patriotyzmu.
Dziękujemy: gościom, rodzinie Romana Zycha, ks. Pawłowi Marzec za oprawę ekumeniczną tego wydarzenia oraz modlitwę za wszystkich, którzy oddali życie za ojczyznę. Wszyscy uczestnicy uroczystości w Brzezinach Nowych otrzymali książkę „Przedwiośnie” z pamiątkową pieczątką, która przez lata będzie przypominała o „Narodowym Czytaniu” i stała się już historią naszego narodu, Gminy Poczesna.
Renata Smędzik
Chłopak z Brzezin
Plutonowy Roman Zych - Kawaler Krzyża Srebrnego Orderu Virtuti Militari piątej klasy, urodził się 10 lipca 1898 roku w Brzezinach Wielkich (obecnie Brzeziny Nowe) gmina Poczesna. Jak większość młodych mężczyzn mieszkających w Brzezinach był górnikiem. Kiedy w 1919 roku rozpoczęła się wojna polsko bolszewicka miał 21 lat. Jako podlegający obowiązkowi służby wojskowej został przydzielony do 9 Dywizji Piechoty wchodzącej w skład 3 Armii dowodzonej przez gen. Władysława Sikorskiego. Po przybyciu do miejsca mobilizacji w okolicach Siedlec, został działonowym 2 baterii 9 pułku artylerii polowej. Bardzo szybko, bo już 5 września 1920 roku, jego oddział musiał stoczyć bardzo ważną bitwę z jedną z najsilniejszych armii nieprzyjaciela – 1 Armią Konną Siemiona Budionnego. W tym dniu, druga bateria 9 pap, a w nim działonowy Roman Zych, zajęła stanowiska ogniowe we wsi Stepankowice, na zachód od miasteczka Uściług. Około godziny 15.00 dowódca pierwszej baterii podporucznik Staszek z punktu obserwacyjnego zauważył nadciągającą konnicę nieprzyjacielską, walka była nieunikniona. Nieprzyjaciel zbliżał się z dużą prędkością. W tym krytycznym momencie, podczas ogólnego popłochu i odwrotu wojska polskiego, Roman Zych, którego działo było najdalej wysunięte w kierunku nieprzyjaciela, z zimną krwią, nie bacząc na silny ostrzał karabinowy rzucił się do działa. Celując w kierunku armii rosyjskiej otworzył bardzo skuteczny ogień, osobistym przykładem uspokajając i zachęcając obsługę działa do walki. Nasz bohater swoim zachowaniem, w znaczny sposób przyczynił się do zatrzymania natarcia nieprzyjaciela z dużymi dla niego stratami. Po zakończonej bitwie oszacowano, że ostrzał prowadzony przez działonowego Zycha, pozostawił na polu walki kilkunastu zabitych i rannych, w tym wyżsi rangą pułkownik i komisarz.
Jeszcze kilkakrotnie podczas wojny polsko – bolszewickiej, Roman Zych dawał wyraz swojemu bohaterstwu i oddaniu sprawie wolnej Polski. Za swoje zasługi został odznaczony jednym z najważniejszych odznaczeń Rzeczypospolitej Polskiej – Orderem VIRTUTI MILITARI. Po raz pierwszy odznaczono Romana Zycha odznaką Orderu Virtuti Militari, zaraz po podpisaniu rozejmu kończącego działania zbrojne w wojnie polsko-bolszewickiej, w dniu 27 listopada 1920 roku, na wniosek dowództwa 3 Armii. Wniosek został zatwierdzony Dekretem Wodza Naczelnego. W kilka lat później 1 maja 1933 roku, po zmianach dotyczących zasad przyznawania Orderu, Roman Zych ponownie otrzymuje Krzyż Virtuti Militari. W nagrodę za swoje męstwo przyznano mu również 24 hektary ziemi w okolicach Równego na Wołyniu, jednak nagrody nie przyjął ponieważ wiązało się to z przeprowadzką, której zarówno on jak i jego rodzina nie chcieli.
Po zakończeniu wojny Roman Zych pracował jako magazynier na dworcu kolejowym w Częstochowie. Po zawarciu związku małżeńskiego, przeprowadził się do dzielnicy Kawodrza Górna, gdzie zmarł 25 lutego 1953 roku, mając 55 lat.
Dzisiaj pamięć o Naszym Bohaterze jest wciąż żywa. Uczniowie Zespołu Szkół nr 2 im. Polskich Noblistów w Brzezinach, na co dzień spotykają się z historią plutonowego Romana Zycha. W reprezentacyjnym miejscu szkoły widnieje miejsce pamięci poświęcone „bohaterowi z Brzezin”. Ponadto młodzież szkolna przedstawiała historię Romana Zycha podczas wyjazdów zagranicznych, kiedy to realizowaliśmy projekt dotyczący historii lokalnej. Również postać Romana Zycha i jego historia, która jest częścią Szkolnej Izby Pamięci, została zauważona w Częstochowie. Nasza izba pamięci została laureatem konkursu na najlepiej zorganizowane Szkolne Izby Pamięci wśród częstochowskich szkół. Staraniem dyrektora szkoły oraz społeczności Brzezin, trwają prace nad przygotowaniem Kamienia Pamięci z pamiątkową tablicą poświęconą bohaterskim czynom „Chłopaka z Brzezin”, która stanie na honorowym miejscu szkolnego placu, aby pamięć nigdy nie zanikła.
Wykorzystane materiały zostały przesłane przez: Tomasza Szczygłowskiego i Henryka Żydka